143. “Hirinisedho puriso, Koci lokasmi vijjati; Yo niddaṃ apabodheti, Asso bhadro kasāmiva.” | "Thật khó tìm ở đời, Người biết thẹn, tự chế, Biết tránh né chỉ trích Như ngựa hiền tránh roi." |
144. “Asso yathā bhadro kasāniviṭṭho, Ātāpino saṃvegino bhavātha; Saddhāya sīlena ca vīriyena ca, Samādhinā dhammavinicchayena ca; Sampannavijjācaraṇā patissatā, Pahassatha dukkhamidaṃ anappakaṃ.” | "Như ngựa hiền chạm roi, Hãy nhiệt tâm, hăng hái, Với tín, giới, tinh tấn, Thiền định cùng trạch pháp. Minh hạnh đủ, chánh niệm, Đoạn khổ này vô lượng." |
Kệ Pháp Cú nầy, Đức Bổn Sư đã thuyết ra khi Ngài an ngự tại Jetavana Vihāra (Kỳ Viên tự) đề cập đến Trưởng lão Pilotika (Khố Rách).
Một ngày nọ, Trưởng lão Ānanda gặp một cậu bé mặc y phục rách rưới, tay cầm
cái chén đi xin ăn, bèn hỏi nó:
- Sao con sống lang thang như thế làm gì? Xuất gia chẳng là cao thượng hơn
chăng?
- Bạch Ngài, ai sẽ cho con xuất gia?
Nghe vậy, Trưởng lão nói: “Ta sẽ cho con xuất gia”. Rồi Trưởng lão dắt cậu bé
về chùa, bảo cậu ta tắm rửa sạch sẽ, cho nó thọ đề mục và cho cậu ta đắp y xuất gia.
Khi trải quần áo cũ vá ra xem, thấy không có chút nào mót làm vải lọc nước được,
ông tân Sadi liền máng chúng nó trên nhánh cây chung với cái chén xin ăn.
Về sau, Sadi ấy tu lên Tỳ khưu, gặp thời Phật giáo đang hưng thịnh, lợi lộc phát
sanh rất nhiều, ông thọ hưởng quá đầy đủ, đắp toàn những lá y quý giá, thân thể phì
nộn, ông lấy làm bất mãn, tự trách: “Ta cần gì đắp y để cho người đời phát sanh đức
tin? Ta sẽ mặc lại y phục cũ vá của ta”.
Đến chổ nhánh cây, ông cầm lấy quần áo cũ và tự mắng rằng: “Nầy kẻ vô sĩ,
không biết hổ thẹn, ngươi muốn xả bỏ những y lành lặn như thế nầy, để mặc lại bộ đồ
giẻ rách, cầm cái chén đi xin ăn hay sao?
Đây là ông mượn cách nầy làm đối tượng để tự mình khuyến giáo lấy mình, nhờ
sự huấn dụ cảnh giác như thế, tâm ông sư lắng dịu. Sau khi ra khỏi chỗ treo quần áo
cũ vá, tẩy sạch phiền não trong tâm rồi, ông trở về chùa. Vài ngày sau, tâm ông lại bất
mãn, ông lại trở ra chỗ đó và tự giáo hóa tâm như trước, khi tâm lắng dịu, ông lại trở
về chùa. Ông cứ đi đi lại lại như thế mãi, khiến Chư Tăng thấy lạ, hỏi ông:
- Đạo hữu đi đâu vậy?
Trưởng lão đáp:
- Bạch các Ngài, tôi đến viếng thầy A Xà Lê!
Nhờ lấy quần áo vá cũ của mình lúc trước để làm đề mục quán tưởng. Trưởng
lão ngăn được tâm bất mãn, tự chế được mình, nên mấy hôm sau đắc quả A La Hán.
Các Tỳ khưu hỏi:
- Nầy đạo hữu, sao bây giờ đạo hữu không đi viếng thầy A Xà Lê nữa? Đây há
không phải là con đường hành đạo của đạo hữu ư?
- Bạch các Ngài, tôi đến tiếp xúc với thầy A Xà Lê để nhờ thầy nhắc nhở, bây
giờ, tôi đoạn giao với thầy rồi, nên tôi không viếng Thầy nữa(1).
Chư Tăng bèn mách với Đức Như Lai:
- Bạch Ngài! Tỳ khưu Vải Rách phạm đại vọng ngữ!
- Nầy các Tỳ khưu! Thầy ấy đã nói những gì?
- Bạch Ngài, thầy ấy đã nói như vầy...
Nghe rõ câu chuyện, Đức Bổn Sư xác nhận rằng: “Đúng vậy, nầy các Tỳ khưu,
con trai Ta lúc cần tiếp xúc để được nhắc nhở thì đến viếng thầy A Xà Lê, bây giờ đã
đoạn giao với thầy, tự mình cấm ngăn lấy mình để đắc quả A La Hán rồi!”.
Nói rồi, Đức Bổn Sư ngâm kệ rằng:
143. “Hirinisedho puriso, Koci lokasmi vijjati; Yo niddaṃ apabodheti, Asso bhadro kasāmiva.” | "Thật khó tìm ở đời, Người biết thẹn, tự chế, Biết tránh né chỉ trích Như ngựa hiền tránh roi." |
144. “Asso yathā bhadro kasāniviṭṭho, Ātāpino saṃvegino bhavātha; Saddhāya sīlena ca vīriyena ca, Samādhinā dhammavinicchayena ca; Sampannavijjācaraṇā patissatā, Pahassatha dukkhamidaṃ anappakaṃ.” | "Như ngựa hiền chạm roi, Hãy nhiệt tâm, hăng hái, Với tín, giới, tinh tấn, Thiền định cùng trạch pháp. Minh hạnh đủ, chánh niệm, Đoạn khổ này vô lượng." |
Comments