“Yo ve uppatitaṃ kodhaṃ, Rathaṃ bhantaṃva vāraye, Tamahaṃ sārathiṃ brūmi, Rasmiggāho itaro jano”. | "Ai chặn được phẫn nộ, Như dừng xe đang lăn, Ta gọi người đánh xe, Kẻ khác, cầm cương hờ." |
Kệ ngôn nầy được Đức Bổn Sư thuyết ra khi Ngài ngự tại Tháp Aggālava, đề cập đến một vị Tỳ khưu nọ.
Từ khi Đức Thế Tôn cho phép chư Tỳ khưu Tăng ngụ trong các cốc ngoài ranh
chùa, các thí chủ nhất là các Trưởng giả ở thành Vương Xá (Rājagaha) lo xây cất cốc
cúng dường, một vị Tỳ khưu ở Alāvī quyết định tự mình cất cốc cho mình, vị ấy tìm
thấy một cây rừng thích hợp, nên đốn hạ cây ấy. Nơi ấy là nơi trú ngụ của một vị
Thiên nữ, nàng có một đứa con trai còn bé thơ. Thiên nữ ẵm con, hiện ra trước mặt vị
Tỳ khưu, yêu cầu rằng:
- Thưa chủ! Xin chủ đừng đốn phá đền đài của tôi. Tôi không thể ẵm con đi lang
thang vì không có chỗ trú ngụ được.
- Ta không thể nào tìm được cây khác tốt bằng cây nầy được.
Rồi không cần đếm xỉa gì đến lời của Thiên nữ, vị ấy tiếp tục đốn cây, Thiên Nữ
suy nghĩ: “Nếu nhìn thấy đứa bé nầy, chắc Ngài sẽ dừng tay”. Cô bèn để đứa con trai
mình nằm trên nhánh cây. Tuy nhiên vị Tỳ khưu vung búa lên rồi, và không thể điều
khiển kềm lại được, theo đà búa đã chặt đứt cánh tay đứa bé. Thiên nữ nổi giận dữ
dội, đưa cao hai tay định đập chết vị Tỳ khưu, nhưng nàng tự nghĩ:
- Tỳ khưu nầy là người có giới đức, nếu ta giết chết người, ta sẽ phải rơi vào địa
ngục. Vả lại, khi ấy các thọ thần khác thấy vậy sẽ theo gương nầy, sẽ tự nhủ khi thấy
có Tỳ khưu đốn cây của mình rằng: “Đã có một Thọ thần đó, giết chết vị Tỳ khưu
trong trường hợp như vầy rồi”, rồi họ sẽ sát hại Tỳ khưu. Vả lại, Tỳ khưu nầy là
người có chủ, vậy ta hãy đem chuyện nầy nói lại cho chủ của ông ta.
Khi hạ tay xuống, nữ Thọ thần vừa đi vừa khóc, đến đảnh lễ Đức Bổn sư rồi
đứng nép qua một bên. Đức Bổn Sư bèn hỏi Thọ thần rằng:
- Có chuyện gì thế, nầy Thiên nữ.
- Bạch Ngài! Một vị Thinh Văn của Ngài đã làm như thế nầy. Con nổi giận toan
giết ông ta, nhưng con suy nghĩ lại, dằn tâm sân hận xuống và đi đến đây trình lên
Ngài.
Vị nữ Thọ thần thuật lại trọn vẹn câu chuyện lên Đức Thế Tôn. Nghe xong Đức
Thế Tôn phán rằng:
- Lành thay! Lành thay! Nầy Thiên nữ, việc nàng dằn được tâm sân đang khởi
lên như thế, ví như người kềm chế được chiếc xe đang chạy nhanh, thật là tốt đẹp vậy.
Nói rồi, Ngài ngâm lên kệ ngôn rằng:
“Yo ve uppatitaṃ kodhaṃ, Rathaṃ bhantaṃva vāraye, Tamahaṃ sārathiṃ brūmi, Rasmiggāho itaro jano”. | "Ai chặn được phẫn nộ, Như dừng xe đang lăn, Ta gọi người đánh xe, Kẻ khác, cầm cương hờ." |
Comments