“Dhanapālako nāma kuñjaro Kaṭukappabhedano dunivārayo Baddho kabalaṃ na bhuñjati Sumarati nāgavanassa kuñjaro”. | "Con voi tên Tài Hộ, Phát dục, khó điều phục, Trói buộc, không ăn uống. Voi nhớ đến rừng voi." |
Khi Bậc Đạo Sư lưu trú ở Jetavana, Ngài đề cập đến con trai vị Bà la môn già.
Được nghe rằng: Tại thành Sāvatthī có một ông Bà la môn có gia sản trị giá 80
Koṭi, ông có bốn người con. Khi chúng trưởng thành, ông phân chia cho chúng nữa
gia sản. Rồi thì theo định luật vô thường, nó như bóng câu qua cửa sổ, vợ ông mệnh
chung. Bấy giờ các con ông bàn tính rằng: “Nếu ông ta bước thêm bước nữa thì e rằng
gia đình suy sụp, vì phải chia tài sản cho em cùng cha khác mẹ”. Nhất trí cùng nhau,
họ an ủi và phụng dưỡng cho ông. Hằng ngày chúng săn sóc cho ông từ miếng ăn thức
uống, cho đến việc tắm rửa cho ông rất chu đáo. Ngày kia, sau khi ông thức dậy,
chúng vừa vệ sinh cho ông vừa nói về kiếp sống thế tục đau thương, rồi khẩn khoản.
- Cha hãy an lòng, chúng con sẽ nuôi dưỡng cha suốt đời. Vậy cha hãy giao hết
gia sản cho chúng con đi.
Và ông cho thêm mỗi người là 10 Koṭi tiền vàng, chỉ chừa lại những bộ xiêm y.
Người con trưởng nuôi ông được vài ba ngày, rồi khi ông vừa đi tắm trở về, nàng dâu
hỏi ông rằng:
- Cha có cho anh hai hơn những người kia số tiền là 100 hay 1000 đồng vàng
đâu? Sao cha ở lại nơi nầy lâu như thế, mà không ở nhà những người kia.
Ông tức giận nạt rằng:
- Thôi ngươi hãy im đi.
Ông bỏ đi đến nhà người con trai thứ hai, vài ngày sau ông cũng bị nàng dâu thứ
hai hỏi như thế. Ông lại lần lượt đến hai nhà của hai người con kia, cũng bị như thế
nữa. Sự đau buồn càng lúc càng dồn dập trong tâm ông, ông quyết định xuất gia làm
Đạo sĩ. Đi hành khất từ tháng nầy sang năm nọ nên thân thể hao mòn, sức lực ngày
càng mòn mỏi vì thiếu chất bổ dưỡng. Ông cảm thấy mình cô đơn hiu quạnh, khi tuổi
đã xế chiều mà không có người con nào nuôi dưỡng cả. Càng nghĩ ông càng buồn tủi,
chợt ông nhớ đến Đức Phật “Sa môn Gotama vẻ mặt thanh nhã vui tươi, lời nói thanh
tao nhã nhặn”. Rồi ông mang hành trang đi đến trú xứ của Đức Thế Tôn, để tìm người
an ủi tinh thần.
Thật vậy, ngay cả những vị A Xà Lê đã ghi lại: Lúc đó, Bà la môn ấy thiểu não,
xiêm y tả tơi, đi đến yết kiến Đức Phật. Bậc Đạo Sư thấu rõ nổi khổ tâm của ông,
Ngài bèn phán hỏi:
- Nầy Bà la môn vì sao ngươi u buồn, y áo rách đến như vậy?
Ông nói với những nỗi nghẹn ngào:
- Thưa Sa môn Gotama! Tôi có bốn người con. Chúng nghe lời vợ sàm tấu nên
đuổi tôi đi.
- Nầy Bà la môn! Nếu vậy ông hãy học lấy bài kệ nầy đi, đi đến chỗ đông người,
chờ có con ông ông hãy đọc lên: “Tôi có bốn người con, tôi thương chúng vô hạn,
mong muốn chúng trưởng thành hạnh phúc, nhưng ngờ đâu chúng hắt hủi tôi như con
chó uy hiếp con lợn. Chúng là kẻ phi nghĩa, hạ liệt, tuy hình thức là con tôi nhưng
thực chất là loài phi nhơn dã thú, chúng bỏ tôi lang thang buồn khổ khi tuổi xế chiều,
nên bây giờ phải đi hành khất từng nhà, giống như ngựa già không còn sức kéo xe,
nên bị họ mổ thịt vậy. Tôi còn có cây gậy quý báu, những người còn hồ nghi: Cây gậy
đồng nghĩa với con bò dữ hoặc con chó, tuy nhiên nó có hại đối với người không khéo
dùng. Khi đi ban đêm bị ngã nó chống đỡ tôi dậy, nó trở thành hữu dụng đúng cách”.
Sau khi thọ trì bài kệ nơi Đức Thế Tôn, nhân ngày hội có đủ mặt mọi người, có
cả những nghịch tử của ông, đứng giữa hội chúng, ông kiến nghị:
- Tôi muốn nói với quý vị bài kệ nầy, chẳng hay quý vị có lắng nghe hay chăng?
Mọi người nôn nóng muốn nghe, ông liền nói bài kệ ấy, lúc ấy, những vị có quan
chức đã đề nghị:
- Người con nào đã thừa hưởng phụ ấm (mà) không phụng dưỡng cha mẹ. Người
con ấy phải xử tử.
Lúc bấy giờ, các con ong quỳ xuống khẩn cầu:
- Cha ơi! Xin cha thương xót tha chết cho chúng con.
Ông xúc động tình phụ tử nên cũng xin cho con rằng:
- Xin quý vị hãy ân xá cho chúng, chúng sẽ nuôi dưỡng tôi.
Khi mọi người quyết định: “Kể từ nay trở đi, các người phải hết lòng phụng
dưỡng ông, nếu còn tái phạm chúng tôi sẽ trừng trị đúng cách”. Các con thất kinh,
rước ông về tắm rửa sạch sẽ thoa xức hương liệu… Các nữ Bà la môn cũng đến răn
dạy: “Từ nay trở đi các ngươi hãy cố tâm chăm sóc cho ông, nếu còn tái phạm sẽ bị
trừng trị đích đáng đó”.
Nhờ vật thực bổ dưỡng nên thân thể ông hồng hào mập tròn, hai ba ngày sau
thân thể ông khỏe mạnh. Ông lại nhớ đến Đức Phật nên mới được như vậy. Ông mang
một cặp vải đến dâng Ngài, đảnh lễ Ngài rồi bạch rằng:
- Thưa Sa môn Gotama, con là Bà la môn được tài sản nhờ Ngài, xin Ngài vui
lòng nhận chút quà nhỏ bé nầy, gọi là tấm lòng thành của con, (kể từ nay) con xin làm
đệ tử Ngài.
Đức Thế Tôn nhận lãnh cặp vải rồi, Ngài giảng pháp tế độ cho ông. Dứt thời
Pháp, ông Bà la môn quy y Tam Bảo, rồi bạch rằng:
- Thưa Sa môn Gotama! Con được bốn bát cơm của con cho con, con xin dâng
Ngài hai bát.
- Lành thay! Nầy Bà la môn Ta sẽ đến đó theo ý ông. Ông về nhà bảo các con:
- Các con ơi! Sa môn Gotama là bạn của cha. Ngày mai Ngài đến đây, các con
nhớ dâng hai bát cơm nầy cho Ngài.
Sáng ngày Đức Phật ngự đến nhà người con Trưởng nam của ông. Vừa thấy
Ngài, y rước bát thỉnh vào nhà an ngự chỗ thích hợp và đã dâng cúng thực phẩm
thượng vị. Tuần tự mỗi ngày, Ngài tiếp tục ngự đến nhà những người con kia. Và
những người ấy đã dâng cúng Ngài rất kính trọng.
Ngày hôm sau, người Trưởng nam tổ chức lễ cầu an mới thưa với ông Bà la
môn:
- Thưa thân phụ! Chúng con sẽ thỉnh vị nào tụng kinh an lành?
- Cha chỉ biết Sa môn Gotama, bạn của cha thôi.
- Nếu vậy, cha hãy thỉnh Ngài và 500 vị Tỳ khưu sáng mai đến đây thọ thực.
Ông đã đến thỉnh Ngài. Sáng ngày Bậc Đạo Sư cùng Tăng chúng an vị nơi sang
trọng và thích hợp, cúng dường cơm đề hồ cùng vật thực thượng vị. Bốn người con
của ông bạch rằng:
- Thưa Sa môn Gotama! Chúng con đã phụng dưỡng thân phụ của chúng con chu
đáo, xin Ngài từ bi tế độ cho ông.
- Các ngươi đã hành thiện sự, sự nuôi dưỡng cha mẹ, các bậc trí tuệ ngày xưa
cũng đã từng làm rồi.
Và Ngài thuyêt giảng Bổn Sanh chi tiết rằng: “Con tượng ấy bỏ đi vì những cây
non đâm chồi sung mãn…”. Rồi Ngài thuyết bài kệ như sau:
324. Tượng Dhanapālako bất trị, bị giam cầm bỏ ăn, nhịn đói. Tượng (luôn) nhớ
tưởng về rừng nhà.
Kommentare