379. “Attanā codayattānaṃ, Paṭimaṃsetha attanā, So attagutto satimā, Sukhaṃ bhikkhu vihāhisi”. | "Tự mình chỉ trích mình, Tự mình dò xét mình, Tỷ-kheo tự phòng hộ Chánh niệm, trú an lạc." |
380. “Attā hi attano nātho, (ko hi nātho paro siyā), Attā hi attano gati; Tasmā saṃyamamattānaṃ, Assaṃ bhadraṃva vāṇijo”. | "Tự mình y chỉ mình, Tự mình đi đến mình, Vậy hãy tự điều phục, Như khách buôn ngựa hiền." |
Đức Thế Tôn ngự tại Jetavana, đề cập đến Trưởng lão Naṇgalakūṭa thuyết lên kệ ngôn nầy.
Tương truyền rằng: Trong thành Sāvatthī có một nam tử, y phải làm lụng vất vả
tự nuôi sống mình. Một hôm, có vị Tỳ khưu đi đến nơi y làm việc, thấy y vác cày ra
ruộng cày, trên người y mặc manh áo cũ kỹ. Động lòng trắc ẩn, vị Tỳ Khưu nói với y
rằng:
- Ngươi nên xuất gia đi, đời sống xuất gia không cao thượng hơn đời sống hiện
tại của ngươi sao?
- Bạch Ngài! Ai sẽ cho tôi được xuất gia bây giờ?
- Nếu ngươi muốn, ta sẽ cho ngươi được xuất gia.
- Lành thay, bạch Ngài. Xin hãy cho tôi được xuất gia đi.
Vị Trưởng lão mang y về Tịnh xá Jetavana, cho y tắm rửa, rồi nghỉ trong Phước
xá. Sau đó, y được chư Tỳ khưu cho xuất gia. Ngài Tế Độ Sư bảo y đem chiếc cày
cùng bộ quần áo cũ náng lên nhánh cây gần phước xá. Trong lúc thọ Đại giới, y có tên
gọi là Naṇgalakūṭa như vậy.
Tỳ khưu Naṇgalakūṭa sống nương nhờ lộc phát sanh từ ân đức Phật, thời gian
sau, vị ấy phát sanh cảm dục, không thể chế ngự nổi, mới quyết định rằng:
- Giờ đây, ta không còn xứng đáng mặc chiếc y vàng mà tín thí dâng cúng cho
nữa.
Vị ấy đi đến nhánh cây máng bộ quần áo cũ và chiếc cày, đã tự giáo giới mình
rằng:
- Ngươi là kẻ không có tàm quý, ngươi lại muốn mặc y phục nầy để trở lại đời
sống thế gia hay sao?
Khi tự giáo giới mình như thế, vị ấy đã hồi tâm với đời sống phạm hạnh và trở
về Tịnh xá.
Hai ba hôm sau, lại bị cảm dục nữa, Tỳ khưu Naṇgakakūṭa lại đi đến nơi treo bộ
quần áo cũ và cây cày, rồi tự giáo giới mình cho đến khi không còn cảm dục. Và từ ấy
trở đi, mỗi khi tâm khởi lên cảm dục muốn hoàn tục, vị ấy thường đi đến nhánh cây
có máng bộ đồ cũ kỹ và cây cày để tự giáo giới mình.
Chư Tỳ khưu thấy Tỳ khưu Naṇgalakūṭa thường xuyên đến cội cây bèn hỏi rằng:
- Nầy Hiền giả Naṇgalakūṭa! Do nhân chi Hiền giả đến nơi nầy?
- Thưa chư Hiền! Tôi đi đến trú xứ của Giáo Thọ Sư của tôi.
Trải qua một thời gian, nhờ tinh cần hành pháp vị ấy chứng đạt A La Hán Quả
và Trưởng lão Naṇgalakūṭa không còn đi đến cội cây đó nữa. Chư Tỳ khưu liền trêu
rằng:
- Nãy Hiền giả Nangalakūta, do nhân chi Hiền giả không còn đến nơi Giáo Thọ
Sư của mình nữa vậy. Con đường đi của Hiền giả không có dấu vết, hay là Hiền giả
không muốn gặp mặt Giáo Thọ Sư của mình.
- Thưa vâng! Thưa chư Hiền, khi tâm tôi còn bị cảm dục, chưa lìa được phiền
não dục tôi còn đi đến đấy. Nhưng giờ đây tôi không còn phải đi đến đấy nữa.
Chư Tỳ khưu nghe như thế, nghĩ rằng:
- Vị Tỳ khưu nầy nói lời không thật, tự cho mình đắc chứng A La Hán Quả rồi.
Các vị trình bạch lên Thế Tôn câu chuyện ấy. Đức Thế Tôn phán dạy rằng:
- Thật vậy, nầy chư Tỳ khưu, Tỳ khưu Naṇgalakūṭa, con của Như Lai đã kiểm
soát được tâm mình, nên đã hoàn toàn thành tựu phận sự của mình trong đời sống
phạm hạnh.
Comments